YENİÇAĞA İLÇE NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ

HİZMETLERİMİZ

ÖLÜM

BİRİNCİ BÖLÜM
Ölüm Tutanaklarının Bildirimi, Düzenlenmesi ve Tescili

Bildirim yükümlülüğü
1) Ölüm, meydana geldiği yer ve koşullara bağlı olarak aşağıda belirtilen görevliler tarafından bildirilir:
a) Şehir ve kasabalarda 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereğince defin ruhsatı vermeye yetkili olanlar,
b) Köylerde, varsa resmî tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri, yoksa köy muhtarları,
c) Hastane ve bakım evi gibi sağlık kurumlarında kurum amirlikleri,
ç) Askerî birliklerde tabipler veya iç hizmet mevzuatına göre kıta komutanlıklarınca görevlendirilmiş olanlar ve askerlik şubeleri,
d) Afetlerde mülkî idare amirlerince görevlendirilecek memurlar,
e) Adlî olaylarda ve kazalarda ilgili Cumhuriyet savcılıkları.
(2) Yukarıda belirtilen görevliler olayın meydana geldiği, dış temsilciliklerimiz ise olaydan haberdar oldukları tarihten itibaren on gün içerisinde, Genel Müdürlüğe ya da nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler.
(3) Kanunî süre geçtikten sonra nüfus müdürlüklerine gelen ölümlere ait tutanaklar resmî sağlık kurumları kayıtlarına veya diğer resmî belgelere dayanılarak düzenlenmiş ise nüfus müdürlüklerince kabul edilip işleme alınır.
(4) Yurt içinde meydana gelen ölümlerde, ölüm nerede meydana gelmişse o yerin nüfus müdürlüğüne, ölüm yerinin tespit edilememesi halinde ceset nerede bulunmuşsa o yerin, ölüm bir taşıt içinde olmuşsa bu taşıttan çıkarıldığı yerin nüfus müdürlüğüne bildirilir.
(5) Ölüm tutanaklarına varsa nüfus cüzdanı da eklenir. Nüfus cüzdanı yoksa bu husus tutanağın ilgili alanında belirtilir.

Doğa olayları ve kazalar sonucunda meydana gelen toplu ölümler
(1) Yer sarsıntısı, çöküntüsü ve kayması, sel baskını gibi doğa olaylarında veya hava, deniz, demir ve karayollarında ya da maden ocaklarında meydana gelen kazalarda, binaların çökmesi, yıkılması gibi nedenlerle toplu ölümlerin olması halinde mülkî idare amirlerince görevlendirilecek memurlarca ölenlerin kimlikleri tespit edilir. Kimlik tespitinin yapılması mümkün olmadığı takdirde, mülkî idare amirince görevlendirilecek kişilerce ölenlerin fotoğrafları çektirilerek özel bir dosyada muhafaza edilir.
(2) Olaya adlî makamlarca el konulmuş ise bu makamlarca yaptırılan tespitten yararlanarak ölenlerin kimlikleri ve nüfusta kayıtlı oldukları yer iki örnek halinde listeye geçirilir. Listelerin alt kısmı tutanak şeklinde bağlanarak listeyi düzenleyen görevlilerce imzalanır.
(3) Liste düzenlenmesine olanak bulunmadığı hallerde, ilgili makamların resmî yazıları veya bu makamlarca verilecek belgelere dayanılarak ölüm tutanağı düzenlenmek üzere listeler o yerin nüfus müdürlüğüne teslim edilir.
(4) İki örnek olarak düzenlenen ölüm tutanakları aile kütüğüne tescil edilerek bir örneği ölüm özel kütüğüne, bir örneği ise Genel Müdürlüğe gönderilecek olan dosyaya takılır. Bu tutanaklara "...............ce verilen .......... tarihli ve .......sayılı listeye dayanılarak düzenlenmiştir" şeklinde açıklama yapılır.
(5) Görevli memurlarca düzenlenmiş olan listelerin bir örneği ile ilgili makamlarca verilmiş belge veya yazılar aynı yer nüfus müdürlüğünde açılacak özel bir dosyada ve süresiz olarak muhafaza edilir.
(6) Nüfus müdürlüğünün hasar görmüş olması halinde düzenlenmiş olan listelerle ilgili olarak Bakanlıkça verilecek talimata göre işlem yapılır.

Kocası ölen kadın
(1) Kocası ölen kadın yeniden evlenmedikçe ölen kocasının aile kütüğünde kalır ve kocasının soyadını taşımaya devam eder. Yazılı talebi halinde bekârlık hanesine dönerek bekârlık soyadını alıp kapanmış olan nüfus kaydı açılabilir. Bu durumda nüfus kaydının taşınmasına ilişkin form kullanılır.

Yabancıların ölümü
(1) Türk vatandaşı ile evli olan bir yabancının Türkiye’de veya yurt dışında ölümü halinde, yurt dışında dış temsilciliğe, yurt içinde ise bulunduğu yerin nüfus müdürlüğüne kişinin öldüğünü gösteren resmî belgelerin intikal ettirilmesi halinde; nüfus müdürlüğünce diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğünden numara verilmek suretiyle Türk vatandaşının kaydının düşünceler alanına olaya ilişkin açıklama yapılır ve kişinin medenî hali "dul" olarak düzeltilir. Ölüme ilişkin belge ise kayıt düzeltme formuna eklenmek suretiyle dosyasında saklanır.
(2) Türkiye’de ölen yabancının ölümü üç nüsha ölüm tutanağı ile nüfus müdürlüğüne bildirilir. Nüfus müdürlüğünce tutanağın bir örneği ilgiliye verilir, diğer örneği yabancılar ölüm dosyasına konur, üçüncü örneği ise varsa ikamet tezkeresi ile birlikte il emniyet müdürlüğüne gönderilir.
(3) Milletlerarası Kişi Halleri Komisyonunun 3 no’lu sözleşmesine taraf olan devlet vatandaşlarının Türkiye’de ölümlerine ilişkin düzenlenmesi ve bildirilmesi zorunlu olan çok dilli ölüm kayıt örneği, ilgilinin yetkili makamlarına iletilmek üzere üç nüsha olarak düzenlenir. Bir örneği dosyasında saklanır, iki örneği ise Genel Müdürlüğe gönderilir. Bu usul diğer yabancı ülke vatandaşları için de uygulanır.

Ölü olduğu halde aile kütüğünde sağ görünenler
(1) Ölmüş olduğu halde aile kütüklerinde sağ görünenlere ait ölüm tutanakları, ölüm olayını gösterir belge ile başvurulması halinde nüfus müdürlüklerince düzenlenir ve gerekli işlem yapılır. Herhangi bir belge ibraz edilememesi durumunda ölüm beyanının doğruluğu nüfus müdürlüklerince tahkik ettirildikten sonra düzenlenecek ölüm tutanağı, mülkî idare amirinin onayı ile işleme konulur.
(2) Ölümü belirten resmî belge olarak; sağlık kuruluşları veya özel hastanelerce düzenlenen kayıtlara dayanılarak kamu kuruluşlarınca verilmiş yazı veya raporlar, trafik kazalarıyla ilgili raporlar, mahkeme kayıtları, mahkeme kararları veya benzeri belgeler kabul edilir.
(3) Bildirim sırasında herhangi bir belge verilemediği takdirde ise ölünün hısımlarının ve ölüm olayını bilenlerin kimlikleri ve yerleşim yeri adresleri tespit edilir. Belgeler bir yazı ekinde güvenlik makamlarına mülkî idare amirliği aracılığı ile gönderilerek ilgili kişinin ölümünün araştırılması istenir. Kişinin öldüğünün tespit edilmesi halinde tutanak düzenlenerek ölüm olayı aile kütüğüne tescil edilir.

Yurt dışındaki ölümler
(1) Yurt dışında bulundukları sırada ölen Türk vatandaşlarının ölüm olayı, ilgili yerel makamlardan alınan belgenin dış temsilciliğe verilmesi suretiyle bildirilir.
(2) Yabancı makamların ölüm belgesine dayanılarak dış temsilcilikçe ölüm tutanağı düzenlenir. Ölüm tutanağının açıklamalar alanına "...............ce verilen ............... tarihli ve ......... sayılı belgeye dayanılarak düzenlenmiştir." şeklinde açıklama yapılır. Bildirimi yapanın imzası ve varsa ölenin nüfus cüzdanı alınır.
(3) Ölüm tutanağına ölenin nüfus cüzdanı eklenerek aile kaydının bulunduğu yerin nüfus müdürlüğüne gönderilir.

Yurt dışındaki ölümlere ait tutanakların Türkiye’de tutulması
(1) Yurt dışında Türk vatandaşının ölümü herhangi bir nedenle dış temsilciliğe bildirilemediği takdirde bu Yönetmeliğin 167 nci maddesinde belirtildiği şekilde tercüme ve onay işlemi yapıldıktan sonra müracaat edilen nüfus müdürlüğünce ölüm tutanağı düzenlenir.

Nüfusta kayıtlı olmayanların ölümü
(1) Aile kütüğünde kaydı olmayan kişinin ölümüne ilişkin tutanaklar resmî veya özel sağlık kurumları veya kamu kurum ve kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak düzenlenmişse nüfus müdürlüğünce kabul edilip işleme alınır.
(2) Ölüm tutanaklarında yer alan bilgilere göre aile kütüğünde kaydı bulunmayan kişiler, vatandaşlık durumu düzgün olmayan kişiler kütüğüne kayıt edilerek hakkında yaptırılacak soruşturma ile Türk vatandaşı olup olmadıkları araştırılır. Türk vatandaşı olduğu anlaşıldığı takdirde, ölüm tutanağına dayanılarak nüfus müdürlüğünce resen doğum tutanağı düzenlenir. Ölen kişi bu doğum tutanağına dayanılarak aile kütüğüne tescil edilir. Daha sonra ölüm tutanağı aile kütüğüne geçirilir, vatandaşlık durumu düzgün olmayan kişiler kütüğündeki kaydı, aile kütüğü ile bağ kurularak kapatılır.
(3) Yaptırılan soruşturma sonucunda ölen kişinin Türk vatandaşı olmadığı ve ailesinin aile kütüklerine kayıtlı bulunmadığı anlaşıldığı takdirde, ölüm tutanağı vatandaşlık durumu düzgün olmayan kişiler kütüğündeki kaydına işlenerek, tutanak yabancılar ölüm dosyasında muhafaza edilir.

Ölen kardeşin nüfus kaydının kullanıldığı iddiası
(1) Bir kişinin aile kütüklerine tescil edilmediği ve kendisinden önce doğup ölen kardeşine ait nüfus kaydını kullandığı yolundaki iddia ve bildirimi, doğum ve ölüm olaylarının meydana geldiğini gösteren yetkili makamlarca verilmiş resmî bir belge olmadıkça nüfus müdürlüğünce kabul edilmez ve verilen ölüm tutanakları işleme konulmaz.
(2) Resmî belge olarak;
a) Sağlık kuruluşlarının kayıtlarına dayanılarak verilen doğum veya ölüme ilişkin belgeler,
b) Defin izni ve bunlarla ilgili kayıt örnekleri,
c) Diğer resmî dairelerde kişi ile ilgili olarak yapılan kayıt ve işlem örnekleri,
ç) İlköğretim ve varsa diğer okullara ait kayıt ve ayrılma tarihlerini gösterir belgeler, kabul edilir.
(3) Kolluk kuvvetlerince beyanların doğru olup olmadığı hakkında araştırma yaptırıldıktan sonra düzenlenecek dosya Bakanlığa gönderilir ve verilecek talimata göre gerekli işlem yapılır.

Ölüm ve mirasçı bildirimlerinin düzenlenmesi
(1) Ölüm tutanaklarına dayanılarak düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildiriminin ilgili vergi dairesine bildirilmesinde ölenin yerleşim yeri adresi esas alınır. Ölen kişinin ölüm olayını elektronik ortamdaki kaydına tescil eden nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmesi halinde, düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, tescil işlemini gerçekleştiren nüfus müdürlüğünce ilgili vergi dairesine bildirilir.
(2) Ölen kişinin:
a) Ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünün bulunduğu ilçede ikamet etmemesi halinde, nüfus müdürlüğünce elektronik ortamdaki kaydında tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi ölenin yerleşim yerinin bulunduğu ilgili vergi dairesine gönderilir.
b) Son yerleşim yeri adresinin tespit edilememesi nedeniyle ölüm tutanağında adres bilgisinin bulunmaması halinde, ölüm olayının bildirildiği nüfus müdürlüğünce elektronik ortamdaki kaydında tescil işlemi gerçekleştirilmekle birlikte, düzenlenecek ölüm ve mirasçı bildirimi, ölenin nüfusa kayıtlı bulunduğu il defterdarlığına gönderilir.

Ölüm kaydının kaldırılması
(1) Aile kütüğündeki nüfus kaydına tescil edilmiş olan ölüm kaydı, mahkeme kararı ile kaldırılır.
(2) Ölümü aile kütüğündeki kaydına tescil edilen kişinin sonradan farklı ölüm tarihi ile başka bir makam tarafından tekrar ölümünün bildirilmesi halinde, ikinci ölüm olayı da aile kütüğündeki kaydına işlenerek, ölüm tarihlerinden birinin iptali için durum Kanunun 40 ıncı maddesine göre Cumhuriyet savcılığına bildirilir.
(3) Birden fazla kaydı olan kişinin, ölüm olayından önce başka bir nedenle kapatılması gerektiği halde kapatılmamış olan önceki kaydı ile diğer kaydına ölüm olayının işlendiğinin tespiti halinde; ölüm tarihi farklı ise ölüm tutanaklarının sağlık kurumlarınca ya da köy muhtarı tarafından veya ölüm tutanaklarının birinin sağlık kurumunca, diğerinin köy muhtarı tarafından düzenlendiği tespit edilirse, önceki kaydındaki ölüm kaydı diğer kaydına taşınarak, önceki kaydın ölüm dışındaki kapanmasına neden olan nüfus olayı işlenir. Kayıtlar arasında gerekli bağ kurulduktan sonra durum Cumhuriyet savcılığına bildirilir. Mahkemece verilecek karara göre ölüm tarihi düzeltilir veya silinir.

İKİNCİ BÖLÜM

Ölüm Karinesi ve Gaiplik

Ölüm karinesi
(1) Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakmayı gerektiren durumlar içinde ortadan kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile o yerin en büyük mülkî idare amirinin onayı ile kütüğe ölüm kaydı düşülür.

Ölüm karinesi bulunan kişilerin tescili
(1) Ölüm karinesi bulunan kişinin alt veya üst soyundan bir kişinin ya da kardeşlerinin, bunlar yoksa mirasçılarının dilekçe ile başvurarak olayı belgelendirmeleri ya da yetkili makamların durumu resmî bir yazı ile nüfus müdürlüğüne bildirmeleri gereklidir.
(2) Sözü edilen yazılı başvuru sırasında varsa, iddiayı kanıtlayacak ilgili makamlardan alınan resmî belgeler ya da olayın meydana geldiği yerdeki kurumlardan alınacak resmî belgeler de dilekçeye eklenir. Herhangi bir resmî belge verilmemişse iddianın belgelendirilmesi istenir.
(3) Nüfus müdürlüğünce yaptırılan soruşturma sonucunda elde edilen belgeler olayın doğruluğunu ve öldüğü iddia edilen kişinin o olayın meydana geldiği sırada o yerde bulunduğunu kanıtlamaya yeterli görülürse, durum gerekçeli olarak mülkî idare amirinin onayına sunulur.
(4) Mülkî idare amirinin uygun bulması üzerine nüfus müdürlüğünce resen iki nüsha ölüm tutanağı düzenlenir. Tutanağa "Ölümüne kesin gözle bakılacak hal içinde kaybolması nedeniyle Valiliğin/Kaymakamlığın .../.../.... tarihli ve .....sayılı onayı üzerine düzenlenmiştir" açıklaması yazılır ve yetkili makamlar tarafından gönderilen iki nüsha ölüm tutanağı aile kütüğüne tescil edilir.
(5) Mülkî idare amirince ölüm kaydının tescili uygun bulunmadığı takdirde ilgililerin istekleri reddedilir. Kendilerinden mahkemeye başvurarak kaybolan kimsenin ölü veya sağ olduğunun hâkim tarafından hükme bağlanması istenir.

Gaiplik
(1) Gaiplik hâli mahkeme kararı ile saptanır.
(2) Gaiplik ölümün hukukî neticelerini doğurur.
(3) Gaiplik kararları mahkemelerce on gün içinde o yerin nüfus müdürlüğüne bildirilir ve nüfus memurlarınca aile kütüklerine tescil edilir.

EVLENME

Bildirim yükümlülüğü ve süre
(1) Yurt içinde; evlendirme yetkisi ve görevi verilmiş olanlar, evlenmenin yapıldığı tarihten başlayarak on gün içinde düzenlenecek üç örnek evlenme bildiriminin iki örneğini o yerin nüfus müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür.
(2) Dış temsilciliklerce yapılan evlenmelere ilişkin bildirimler otuz gün içinde, Türk vatandaşı olan kişinin kayıtlı bulunduğu nüfus müdürlüğüne gönderilir.
(3) Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsinin yürürlüğe girdiği 4/10/1926 tarihinden önce eski hükümlere göre yapılıp da halen nüfus kütüklerine tescil edilmemiş olan evlenmeler ilgililerin mahkemeden karar almaları suretiyle aile kütüğüne tescil edilir.

Kanunî bekleme süresinin başlangıcı
(1) Kadın için üçyüz günlük bekleme süresi, boşanma ve evliliğin iptal edilmesinde kararın kesinleştiği tarihten, kocası ölen kadının bekleme süresi kocasının ölüm tarihinden itibaren hüküm ifade eder.
(2) Yabancı uyruklu kadının milli hukuku bekleme süresi öngörmüyorsa evlendirme memurluklarınca bu süre gözönüne alınmaz.

Evlenen kadının soyadına ilişkin esaslar
(1) Evlenen kadın kocasının soyadını alır. Kadın kocasının soyadı ile birlikte önceki soyadını da taşımak istediğini evlenme sırasında yazılı olarak evlendirme memurluğuna, evlenme sırasında müracaat etmemiş ise daha sonra nüfus müdürlüğüne başvurarak yazılı olarak talep edebilir. Bu tür müracaatlarda idarece kayıt düzeltme ve tamamlamaya ilişkin form düzenlenerek kadının önceki soyadı koca soyadından önce gelmek suretiyle tamamlama işlemi yapılır.
(2) Önceki soyadı, koca soyadı ile birlikte tescil edildikten sonra, kadın sadece kocasının soyadını taşımak isterse bu ancak mahkeme kararı ile mümkün olur.
(3) Evlenmeden önce iki soyadı taşıyan kadın bu soyadlarından sadece birinden yararlanabilir.

Yabancı makamlar önünde yapılan evlenmelerde bildirim yükümlülüğü
(1) Yurt dışında yabancı yetkili makamlar önünde Türk vatandaşlarının yaptığı evlenmeler, Türk Medenî Kanunu hükümlerine uygun olmak ve butlanla batıl olmayı gerektiren bir sebep bulunmamak kaydıyla geçerlidir. Evlenme bildirimi; koca, kocanın yabancı olması halinde kadın tarafından en geç otuz gün içerisinde evlenmeyi yapan yabancı makamdan alınmış belgenin o yerdeki dış temsilciliğe verilmesi veya dış temsilciliğe gönderilmesi suretiyle yapılır. Beyanı alan dış temsilcilik evlenme bildirimini usulüne göre düzenleyerek nüfus müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür.
(2) Evlenmenin yapıldığı yerde dış temsilcilik bulunmadığı ya da herhangi bir nedenle dış temsilciliğe bildirimde bulunulmadığı takdirde, yabancı makamlardan alınan evlenme belgesi, Türkçe’ye çevrilip usulüne göre onaylanmış ve Dışişleri Bakanlığınca tasdik edilmiş olmak şartıyla, yurt içinde herhangi bir nüfus müdürlüğüne verilmek suretiyle de evlenme bildirimi yapılabilir. Evlenme belgesinde yer alan yabancı uyruklu kişilerin kimlik bilgilerinin eksik olması halinde eksik bilgiler bu bilgileri gösterir şekilde kişilerin uyruğunda bulunduğu devletin yetkili makamlarından verilmiş ve Türkçe’ye çevrilmiş belgeler evlenme belgesine eklenmek suretiyle tamamlanır. Yabancı resmî belgelerin onaylanması bu Yönetmeliğin 167 nci maddesinde belirtilen esaslara tâbidir.

Cumhuriyet savcılığına bildirilecek evlenmeler
(1) Nüfus müdürlüğüne gönderilen evlenme bildirimleri üzerinde yapılan ilk inceleme sonucunda; evlenmenin kanunen yetkili kılınmış memurlarca yapılmadığının anlaşılması, aile kütük kayıtlarına göre karı veya kocadan birinin başkasıyla evli olduğunun tespit edilmesi, eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması ya da evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması veya karı ve koca arasında Türk Medenî Kanununun 129 uncu maddesinde belirtildiği şekilde evlenmeye mani derecede kan ya da kayın hısımlığının bulunması hallerinde evlenme aile kütüğüne işlenir ve durum tescil işlemini yapan nüfus müdürlüğünce Cumhuriyet savcılığına bildirilir.

BOŞANMA

Boşanma tarihi
(1) Boşanma tarihi, boşanma kararının kesinleştiği tarihtir. Yabancı mahkemelerce verilen boşanma kararlarının Türk mahkemelerince tenfiz veya tanıma kararı verilip kesinleşmesi halinde, yabancı mahkemece verilmiş olan kararın kesinleşme tarihi, boşanma tarihi olarak kabul edilir.

Boşanan kadının soyadı ve döneceği hane
(1) Boşanan kadının koca hanesindeki kaydı kapatılıp önceki soyadı verilerek, bu evlenmeden önce kayıtlı bulunduğu hanedeki nüfus kaydı açılır.
(2) Dul olarak evlenen kadının boşanması durumunda, bekârlık soyadını taşımasına mahkemece izin verilmiş ise kadın bekârlık soyadını alarak bekârlık hanesindeki nüfus kaydı açılır.
(3) Hâkim, boşanan kadının kocasının soyadını taşımasına izin vermiş ise kadın bu evlenmeden önce kayıtlı bulunduğu haneye, taşımasına izin verilen koca soyadı ile döner ve buradaki nüfus kaydı açılır.
(4) Kocası ile birlikte Türk vatandaşlığına alınan ya da Türk vatandaşı ile evlenmesi nedeniyle Türk vatandaşlığını kazanıp kocasının kütüğüne kocasının soyadı ile tescil edilen kadın boşandığı takdirde; bulunduğu yere ait aile kütüğünün son aile sıra numarasından sonra yeni bir aile sıra numarası altında, boşanma kararında belirtilen soyadıyla, boşanma kararında soyadı belirtilmemiş ya da boşanma kararı yabancı yetkili mahkemelerce verilmiş ve Türkiye'de tanınmış veya tenfiz kararına bağlanmış ise evlenmeden önceki soyadı ile tescil edilir. Ancak evlenmeden önceki soyadının tespit edilememesi ve boşanan kadının başvurusu sağlanamadığı takdirde, beşinci fıkrada belirtildiği şekilde işlem yapılır.
(5) Nüfus kütüklerinde soyadı bulunmayanlara bulunduğu yer mülkî idare amirince soyadı verilir.

KAYIT DÜZELTME

Dava açma yetkisi
(1) Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları Cumhuriyet savcısı ve nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.
(2) Aynı konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davası ancak bir kere açılabilir.
(3) Tespit davaları, kaydın iptali veya düzeltilmesi için açılacak davalara karine teşkil eder.

Nüfus müdürlüklerinin mahkemede temsili
(1) Kişisel durum sicilini düzeltme davalarında nüfus müdürü veya görevlendireceği şef ya da nüfus memuru nüfus müdürlüğünü temsilen taraf olarak bulunur.
(2) Ceza mahkemelerinde görülmekte olan davalarda da yaş düzeltme aşamasında nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru taraf olarak bulunur.
(3) Nüfus müdürü veya nüfus memuru, düzeltme isteğinin mevzuata uygun olup olmadığını mahkemeye yazılı olarak bildirmekle veya duruşma sırasında tutanağa geçirilmek üzere beyanda bulunmakla yükümlüdür.

Kararların temyizi
(1) Taraf olarak davaya katılmış olan nüfus müdürü veya nüfus memuru, mahkeme kararlarının mevzuata uygun olmaması ya da nüfus müdürlüğü temsilcisinin yokluğunda verilmesi halinde her türlü kanun yoluna başvurmakla yükümlüdürler.
(2) Genel Müdürlük ve nüfus müdürlükleri kanunî harç ve her türlü mahkeme masraflarından muaftır.

Yanlışlıkla kesinleşen mahkeme kararları
(1) Kesinleşmediği halde, sehven kesinleşme şerhi verilen kararlara dayanılarak tescil edilen nüfus olaylarının, sonradan kesinleşmediğinin ilgili mahkemece yazı veya ara kararı ile bildirilmesi halinde, ilgili nüfus olayı idarece kayıt düzeltme ve tamamlamaya ilişkin form düzenlenmek suretiyle silinerek kayıtların eski hale getirilmesi sağlanır.

Kayıt düzeltme kararlarının tesciline ilişkin esaslar
(1) Kayıt düzeltme kararlarının aile kütüklerine tesciline ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Soyadını düzelttiren veya değiştiren erkek ise; mahkeme kararında bir açıklama aranmaksızın, kendisi ile birlikte varsa karısının ve karar tarihinde ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir veya değiştirilir. Soyadını düzelttiren veya değiştiren kadın ise; kendisinin ve karar tarihinde ergin olmayan evlilik dışı doğmuş çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir veya değiştirilir.
b) Adını düzelttiren ya da değiştiren kişinin çocukları var ise mahkeme kararında bu işleme ilişkin herhangi bir hüküm aranmaksızın çocukların kaydındaki ana veya baba adları da düzeltilir veya değiştirilir. Baba veya ana adının düzeltilmesinden veya değiştirilmesinden önce yer değiştirme, evlenme, evlat edinme gibi nedenlerle bu haneden gitmiş olan ergin çocukların nüfus kayıtlarında gerekli düzeltme işlemi, kararı tescil eden nüfus müdürlüğü tarafından ilgililerin gittikleri yerlerdeki kayıtlarında da yapılır.
c) Doğum tarihini, ad veya soyadını değiştiren askerlik çağında ise yapılan işlemler nüfus müdürlüğünce yedi gün içinde askerlik şubesine bildirilir.
ç) Doğum tarihinin mahkeme kararı ile düzeltilmesinde:
1) Ay ve günü baki ya da saklı kalması şeklinde veya ay ve günden bahsedilmeden yalnızca yılın düzeltilmesi şeklinde karar verilmesi halinde doğum tarihlerinin eski ay ve günü düzeltilmiş yılı ile birlikte tescil edilir.
2) Aile kütüğünde doğum tarihi ay ve günsüz olarak yalnızca yıl şeklinde yazılmış ise tescil tarihi itibariyle engel bulunmaması ve kişinin talep etmesi halinde Kanunun 39 uncu maddesindeki esaslar çerçevesinde ay ve gün ilavesi yapılır.

ADRES KAYIT SİSTEMİ NEDİR VE NASIL UYGULANMAKTADIR ?

Nüfus idarelerince tutulan nüfus kütüklerinde kişilerin kimliğine ilişkin “adı, soyadı, anne-baba adı, doğum yeri, doğum tarihi ve nüfus olaylarına ilişkin bilgiler” ile kişinin kaydına ulaşılmasını sağlayan Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası ve kayıtlı olduğu yere ilişkin il, ilçe, köy, mahalle, cilt, hane gibi bilgiler yer almaktadır.

Nüfus hizmetlerindeki işlemleri basitleştirmek ve bürokrasiyi azaltmak suretiyle, hizmette sürat ve verimliliği sağlamak amaçlanarak “Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNIS)” uygulamaya konulmuştur.

MERNIS ile; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünde bir bilgi bankası oluşturularak, nüfus kütükleri üzerinde tam anlamıyla hukuki ve teknik açıdan denetim sağlanmıştır.

MERNIS kapsamında Vatandaşlarımıza verilen T.C. Kimlik Numarası, kimliği belirleyen tek ve değiştirilemez bir numaradır. T.C. kimlik numarası uygulaması ile mükerrer kayıt yaratılmasının her alanda tamamen önüne geçilmiştir.

Yüzyılı aşkın süredir nüfus kayıtları, kayıtlı bulunulan yer nüfus müdürlüğünden temin edilmekte iken; MERNIS’in hayata geçmesiyle birlikte, bu kayıtlar kayıtlı olduğu yere bakılmaksızın herhangi bir nüfus müdürlüğünden on-line olarak anında temin edilir hale gelmiştir.

Kamu hizmeti sunan kurum ve kuruluşların hizmet talebinde bulunan vatandaşı herhangi bir şüpheye mahal bırakmayacak şekilde tanıyıp konumlandırması da yine MERNIS veri tabanı sayesinde Kimlik Paylaşımı Sistemi (KPS) ile gerçekleştirilmektedir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa dayanılarak oluşturulan Adres Kayıt Sistemi ile Türk Vatandaşları ve Türkiye’de yaşayan yerleşik yabancıların yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerinin elektronik ortamda merkezî bir yapı içerisinde güncel olarak tutulması ve adres konusundaki dağınıklığa son verilmesi öngörülmüştür.

Bu kapsamda, belediyeler ve il özel idareleri tarafından ülke genelinde numaralama ve levhalama çalışmaları tamamlanarak ulusal adres veri tabanı oluşturulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından da kişilerin T.C. kimlik numaralarının yerleşim yeri adres bilgileriyle eşleştirilmesi suretiyle alan uygulaması yapılmıştır. Bu veriler TÜİK’ten devralındıktan sonra Bakanlığımızca elektronik ortamda güncel olarak tutulmaya başlanmıştır.

Türk Medeni Kanunun 19 uncu maddesi gereğince “yerleşim yerinin tekliği” ilkesi doğrultusunda Adres Kayıt Sistemi’nde de kişinin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası ile eşleştirilen tek bir yerleşim yeri adresi (ikametgâh) mevcuttur.

Türk Medeni Kanunun 20 inci maddesinde “bir yerleşim yerinin değiştirilmesi yenisinin edinilmesine bağlıdır” hükmü gereğince bir kişinin sistemde kayıtlı bulunan daha önceki adresi yeni adres beyanı ile otomatik olarak arşivlenmek üzere silinmektedir.

Bu çerçevede kişinin birden fazla yerleşim yeri adresinin olması mümkün değildir. Kişinin yeni bir yerleşim yeri adresi beyan etmediği sürece sistemde yer alan yerleşim yeri adresi tüm iş ve işlemlerde esas alınmaktadır.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 67. maddesi; “Gerçeğe aykırı yerleşim yeri veya cüzdan talep belgesi veren köy veya mahalle muhtarları ile herhangi bir işlem sebebiyle nüfus müdürlüğüne gerçek dışı beyanda bulunanlar ve bunlara tanıklık edenler altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Adrese ilişkin yükümlülükleri yerine getirmeyen ve yasaklara aykırı hareket eden kamu görevlileri 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı suçlara ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.” hükümlerini getirmiştir.

Ayrıca söz konusu Kanunun 68 inci maddesinin birinci fıkrasının c bendi gereğince “Kanunun 50 inci maddesinde belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen kişilere 250 YTL, gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara 500 YTL idari para cezası verilmesi öngörülmüştür.

Gerçekdışı veya seçmen kaydırılması amacı ile yapılan adres değişikliklerinde ilgililer hakkında yukarıdaki madde hükümleri doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Bakanlığımızca yerleşim yeri adresinin tekliği ilkesinin korunması ve güncelliği konusunda her türlü tedbir alınmakta ve uygulanmaktadır.

2-İNTERNET ÜZERİNDEN ADRES BEYANI VERME İŞLEMİ

Adres Beyan İşlemlerinizi hızlandırmak amacıyla, internet üzerinden doldurabileceğiniz adres beyan formunu en yakın İlçe Nüfus Müdürlüğü‘ne giderek onaylatabilirsiniz. Adres Beyan Formu doldurmak için lütfen

3-EYLEM PLANI

• Ülkemizde Adres standardının olmayışı, aynı adresin farklı biçimde ifade edilmesi, Mahalli idarelerce adres bileşenlerinin sık değiştirilmesi kamu hizmetlerinin etkin ve süratli yapılmasını engellemiştir.
• Binaların Numaralandırılması ve Sokaklara isim verilmesi hakkında Kanun ve ilgili yönetmelik mahalli idarelerce tam uygulanmamış ve kentlerde kayıt dışı yapılaşma artmıştır.
• Kişi ve Adres bilgilerindeki uyumsuzluk nedeniyle her seçim döneminde seçmen kütüklerinin güncellenmesi gerekmiştir.
• Belli dönemlerde yapılan nüfus sayımlarında kişiler evlerine hapsedilmiş, sağlıklı veriler elde edilmemiş yatırım planları bu verilere dayanılarak yapıldığından kaynak israfına sebep olmuştur.
• Plansız ve hızlı Kentleşme ruhsatsız yapılaşmanın artmasına ve numaralama ve adres tespitinin zorlaşmasına neden olmuştur.

Mevcut durumu düzeltmek amacıyla;

• Yüksek Planlama Kurulu; adres işlemlerindeki dağınık yapının tek bir kurumda toplanması, vatandaşlara ait adres bilgilerinin standardının belirlenmesi, paylaşımının sağlanması ve koordinasyon işlerinin yürütülmesi amacıyla;
• Adres Kayıt Sistemini 24.03.2005 tarih ve 5 nolu kararında Dönüşüm Türkiye Projesi 2005 Eylem Planı içinde 29 nolu Eylem olarak açıklamıştır. Sorumlu kuruluş olarak NVİ, ilgili kuruluş olarak YSK, TÜİK, PTT, Yerel Yönetimler ve Adrese dayalı hizmet veren kurumlar olarak belirlemiştir.

SİSTEMİN GETİRDİĞİ YENİLİKLER

• Adresler standarda kavuşturulmuş, adres bileşenleri değişmez sabit tanıtım numarası ile tanımlanmıştır.
• Ülke genelinde belediye ve il özel idarelerince güncelliği sağlanacak Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) oluşturulmuştur.
• Kişilerin yerleşim yeri ve diğer adresleri Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası ile eşleştirilerek elektronik ortamda güncel olarak tutulmaktadır.
• Ülke genelinde tüm kurumlara, adres ile ilgili iş ve işlemlerinde bu bilgileri kullanma zorunluluğu getirilmiştir.
• Kişilerin yerleşim yeri ve diğer adresi ile birlikte adres bileşenlerinden oluşan ulusal adres veri tabanı bilgileri kamunun kullanımına açılmıştır.

4-ADRES TANIMLARI

Adres

Adres, herhangi bir toprak parçası veya binanın il, ilçe, mahalle, cadde, sokak ismi ile bina numarası gibi bileşenler ile tanımlanan coğrafi konumudur.

Adres Bileşeni

Bir adresin tanımlanmasında kullanılan coğrafi unsurlara adres bileşeni denir.

Adres bileşenleri:

• Posta kodları,
• İl, ilçe, köy isimleri,
• Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak isimleri
• Sabit tanıtım numarası
• Bina numarası,

gibi adres bilgisine ulaşmak için gerekli olan bilgileri ifade eder.

Yerleşim Yeri Adresi

• Yerleşim yeri adresi uygulamada ikamet adresi olarak da kullanılmaktadır.
• Bir kişinin yerleşim yeri adresi sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.
• Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz.

Diğer Adres

• Bir kişinin yerleşim yeri dışında ve geçici süreyle oturduğu yazlık, kışlık, ikinci veya üçüncü konutlar gibi yerlerdir.
• Askerlik hizmetinin yapıldığı yer, yatılı okul, çocuk ıslah evi, yetiştirme yurdu, hastane, cezaevi, öğrenci yurdu, huzur evi gibi kişinin geçici olarak kaldığı adresler,
• Her türlü doğal afet sonucu yerleşim yerlerinin kullanılmayacak hale gelmesinden dolayı kişilere yerleşmeleri için gösterilen karavan, çadır, prefabrik evler, spor salonu, yurt, huzurevi, sosyal ve eğitim tesisleri gibi yerler
• Sığınma evi, şefkat evi ve bir olay üzerine tanıklık yapanların koruma altına alındıkları adresler diğer adres olarak tutulur.
• Kişinin yerleşim yeri adresi ile birlikte talebi halinde diğer adresleri de sistemin bütünlüğü içerisinde tutulur.
• Yerleşim yeri adresi olmaksızın diğer adres tutulamaz
• Ayrıca kişinin Kimlik Paylaşımı Sisteminde diğer adreslerinin bulunmaması kurumlarca verilecek hizmetlerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez.

Yapı Belgeleri

Yapı Ruhsatı
Yapı Ruhsatı, mücavir alanlar içerisinde ruhsata tâbi olan herhangi bir yapının inşaatına başlanabilmesi için belediyelerce, mücavir alan sınırları dışında Valiliklerce (Bayındırlık ve İskân Müdürlükleri) verilen izindir.
Yapı Kullanma İzin Belgesi
Yapı Kullanma İzin Belgesi, 3194 Sayılı İmar Kanununun 30.maddesi gereğince tamamen ve kısmen biten yapılar için belediye sınırları içinde belediyelerce, belediye sınırları dışında ise Valiliklerce (İl Bayındırlık ve İskân Müdürlükleri) bina sahiplerine verilmesi zorunlu bir belgedir.
Yanan ve Yıkılan Yapılar Formu
Yanan ve yıkılan tüm yapılar için verilmesi zorunlu bir belgedir. Yanan ve Yıkılan Yapılar Formu ile ilgili süreç, 5490 Sayı ve 25/04/2006 tarihli “Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun “Sekizinci Kısım” 50. Maddesi ile “Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik’ in İkinci Bölüm 9. Maddesine göre gerçekleştirilecektir.

5-ADRES İLE İLGİLİ İLKELER

Adres ile ilgili ilkeler ve kavramlar
1. Yerleşim yeri tekdir.
2. Kişiler yerleşim yeri adreslerini bildirmekle yükümlüdür.
3. Yerleşim yeri dışında kalan yazlık, kışlık, ikinci veya üçüncü konutlar diğer adres olarak tutulur.
4. Kişilerin diğer adresleri bildirme zorunlulukları yoktur.
5. Kişinin diğer adresini bildirmemesi hizmet almasına engel teşkil etmez.
6. Kişilerin, adres bileşenlerinde meydana gelen değişikleri bildirme zorunluluğu yoktur. Bu değişiklikler belediye ve il özel idaresi tarafından yapılacaktır.
7. Adres beyanı ile yükümlü kişi ve kurumlar adres değişikliğini Kanunda belirtilen süreler içerisinde bildirmek zorundadır.
8. Kurumlar adresle ilgili iş ve işlemlerinde adres standardına uymak zorundadır.
9. Kurumlar yürütecekleri iş ve işlemlerde Genel Müdürlükte Ulusal Adres Veri Tabanında tutulan adres bilgilerini esas alırlar.
10. Kurumlar adres ve adres bileşenlerine ilişkin ellerindeki bilgileri Genel Müdürlükle paylaşmak zorundadır.
11. Genel Müdürlüğümüz Ulusal Adres Veri Tabanını elektronik ortamda yedekleme sistemleri ile birlikte güncel olarak tutmak ve devamlılığını sağlamakla sorumludur.
12. Kişiler sayısal imzaları olmak kaydıyla elektronik ortamda da adres beyanında bulunabileceklerdir.
13. 18 yaşından küçüklerin adresi anne, babalarının yerleşim yeri adresidir. Ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeri adresidir. Diğer hallerde çocuğun oturma yeri yerleşim yeri sayılır.
14. Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir.
15. Öğrenci yurdu, pansiyon vb. amaçlı geçici kalmalarda yerleşim yeri adresi ana babasının yerleşim yeri adresidir.
16. Adres değişikliğine ilişkin bildirimler 20 iş günü içinde nüfus müdürlüklerine, dış temsilciliklere veya adrese dayalı hizmet veren kurumlara bildirilir.
17. Adrese dayalı hizmet veren kurumlar kendilerine bildirilen adres değişikliği bildirimlerini 10 iş günü içerisinde nüfus müdürlüğüne veya Genel Müdürlüğe bildirmekle sorumludur.
18. Beyan edilen adresler TC Kimlik numarası esas alınarak tutulacaktır.
19. Beyan edilen adresin mutlaka UAVT adres bileşenleri ile eşleşmesi gerekmektedir.
20. Teknik altyapısı uygun olan muhtarlar ancak KPS ye bağlanabiliyorlarsa adrese ilişkin yerleşim yeri ve diğer adres belgesi verebileceklerdir.
21. Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın yerleşim yeri adresleri ülke ve şehir itibariyle tutulacaktır.
22. Belediye/il özel idare, Yapı Ruhsat Formu, Yapı Kullanım İzin Belgesi, Yanan Ve Yıkılan Binalar Formu ancak UAVT ye işledikten sonra verecektir.
23. Yerleşim yeri adresi aynı konut olan ailenin ergin fertleri birbirlerinin yerine adres beyanında bulunabilirler.
24. Bir öğretim kurumuna devam etmek için bir yerde bulunan ya da eğitim, sağlık, bakım kurumunda veya ceza evinde bulunanların yeni yerleşim yeri adresi son yerleşim yeri adresidir.
25. Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü ve İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından UAVT’ ye işlenmek üzere gönderilen idari birim değişiklikleri Genel Müdürlüğümüz tarafından güncellenir.
26. Bakanlık, adrese ilişkin her türlü bilgiyi kurumlardan istemeye yetkilidir. Kurumlar söz konusu isteğe yirmi gün içinde cevap vermekle yükümlüdür.
27. Yerleşik yabancılar yerleşim yeri adresini ve bunlardaki değişiklikleri yirmi iş günü içinde yerleşim yeri nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler.
28. Apartman ve site yöneticiler ve müstakil konut sahipleri sorumluluk alanlarına yeni taşınan ve ayrılanları (Form C) ile muhtarlığa bildirir.
29. Muhtarlar, nüfus müdürlüklerince kendilerine iletilen yerleşim yeri adresi değişikliği bildirim listelerini (Form D) incelemek, mahallindeki yerleşim yeri adresi değişiklikleri ile karşılaştırmak ve varsa bildirilmemiş olan değişiklikleri ilçenin nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
30. Muhtarlar, kendilerinin tespit ettiği yada yöneticiler tarafından Form C ler ile bildirilen değişiklikleri Form D’ye işleyerek, ilgili nüfus müdürlüğüne her ayın son haftasında gönderirler.
31. Engellilik, yaşlılık, hastalık gibi beyanda bulunmaya engel hali bulunan yerine beyanda bulunabilecek yakını olmayan kimsesizlerin adres kayıtlarına ilişkin bildirimler muhtarlarca yapılır.
32. Kurumlar, Bakanlığın belirlediği standartlara uygun adres beyan formlarını özel kuruluşlardan temin edebileceği gibi kendisi de bastırıp dağıtabilir.
33. Bakanlığın belirlediği standartlara uygun formlar dışında yapılmış olan bildirimler işleme alınmaz.
34. Bakanlık, adres bilgilerinin tutulmasında kullanılacak her türlü basılı kağıt ve formları hazırlamaya, uygulamaya koymaya veya kaldırmaya, bunlar üzerinde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir.
35. Adres beyan formları; Genel Müdürlüğün www.nvi.gov.tr internet adresinden, nüfus müdürlüklerinden, adrese dayalı hizmet almak üzere müracaat edilen kurumlardan, muhtarlıklardan, dış temsilciliklerimizden ve özel kuruluşlardan temin edilebilir.
36. Bildirimler; nüfus müdürlüklerine, adrese dayalı hizmet almak üzere müracaat edilen kurumlara, dış temsilcilikler ve Genel Müdürlüğe yapılabilir.
37. Türkiye’de yaşayan vatandaşlarımız yerleşim yeri adreslerine ilişkin değişikliklerini şahsen yerleşim yeri nüfus müdürlüğüne bildirebileceği gibi herhangi bir nüfus müdürlüğüne de bildirebilir.
38. Adres bildirimleri; şahsen, posta, sayısal imza sahiplerince yapılabilir.
39. Adrese dayalı hizmet almak üzere kurumlara yapılan yerleşim yeri adres değişikliğine ilişkin bildirimlerde kurumlarca onaylı adres beyan formu alındı belgesi verilir..
40. Ulusal adres veri tabanına erişen kurumlar, adres bileşenlerinde tespit edilen eksiklik ve hataları; belediyelere, il özel idarelerine ve nüfus müdürlüklerine bildirir.
41. Yerleşim yeri ve diğer adres belgesi nüfus müdürlüğü, dış temsilcilik ve KPS’ ye bağlanabilen muhtarlıklardan verilebilecektir.
42. Yerleşim yeri ve diğer adres belgesinin geçerlilik süresi otuz gündür.
43. Yerleşim yeri adresi beyan ve tescil edilmedikçe diğer adres tescil edilmez.
44. Normal posta ile yapılan bildirimler işleme alınmaz.
45. Adres beyan formları beyanda bulunan tarafından imzalanır.
46. Form üzerindeki bilgilerin eksik olması, okunamaması ya da imzasız olması halinde işleme alınmaz.
47. Adres değişiklikleri bildirimlerinde şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenen formlar kullanılır.
48. Kimlik Paylaşımı Sistemine erişebilen kurumlar kişilerden ayrıca yerleşim yeri ve diğer adres belgesi istemez.
49. Kimlik Paylaşımı Sistemi veri tabanındaki adres bilgileri kurumlara protokolle verilir.
50. Kurumlar aldıkları bilgileri tanımlanmış hizmetlerin yerine getirilmesi dışında başka hiçbir amaçla kullanamaz.
51. Bakanlık Kimlik Paylaşımı sistemi veri tabanında tutulan adres bilgilerini mevzuattaki esas ve usuller çerçevesinde kurumlar ile diğer kişilerin hizmetine açabilir.
52. Türk vatandaşlarının ve yabancıların yerleşim yeri adresleri ve diğer adresleri güncel olarak elektronik ortamda tutulur.
53. Adres Kayıt Sisteminin işletilmesinde ve sistemden yararlanmada özel hayatın gizliliği esas alınır.
54. Yerleşim yeri adresi ve diğer adres bilgilerinin verilmesi kişinin rızasına bağlıdır.
55. Adres bilgisini; Bakanlık, kurumlar, kaydın sahipleri almaya yetkilidir.
56. Üçüncü kişilerin adres bildiriminde bulunabilmeleri ve adres bilgisi almaları ancak noterce düzenlenen vekillik belgesiyle mümkündür.
57. Adres beyan yükümlüğünü yerine getirmeyen kişiler hakkında cezai işlem uygulanır.
58. Genel Müdürlük alanda olmadığı halde Ulusal Adres Veri Tabanına işlenmiş adres bileşenlerini siler.
59. Sürelerin hesaplanmasında yerleşim yeri ve diğer adres değişikliğinin gerçekleştiği tarihi izleyen gün başlangıç olarak alınır.
60. Ulusal adres veri tabanına bağlanabilen kurum ve kuruluşların erişim yetkisi kendi sorumluluk alanlarıyla sınırlıdır.
61. Sorumluluk sınırlarının değişmesi durumunda erişim yetkisi Bakanlıkça yeniden düzenlenir.

6-ULUSAL ADRES VERİ TABANININ (UAVT)OLUŞTURULMASI VE GÜNCELLENMESİ

5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu, Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik ve Adres Kayıt Sistemi Yönetmeliğine göre ülkemizde adres bileşenlerinin tanımı yapılarak "adres"e bir standart getirilmiştir. Numarataj çalışmaları Belediye ve Özel İdarelerce yeniden yapılmıştır. Vali ve kaymakamların başkanlığını yaptığı yürütme kurullarınca adres bilgileri ile T.C. Kimlik numaralarının eşleştirme çalışmaları tamamlanmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan bu çalışmalar tamamlanarak oluşturulan "Ulusal Adres Veri Tabanı", Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne 17.08.2007 tarihinde devredilmiştir. Sistem devreye girmiş olup, Özel İdare ve Belediyeler Ulusal Adres Veri Tabanı’nda güncellenmeleri yaparak, yapı ruhsatlarını bu sistemden üretmeye başlamışlardır. Ulusal Adres Veri Tabanındaki bilgiler Kimlik Paylaşım Sistemi ile kurumların paylaşımına açılmıştır.

Adres bileşenlerinde meydana gelen değişiklikler belediye ve il özel idareleri tarafından Ulusal Adres Veri Tabanına işlenir. Belediye ve il özel idareleri söz konusu adresin UAVT’ de olup olmadığını kontrol ederek veri tabanında bulunmayan adresleri işlerler. Yapı belgeleri Ulusal Adres Veri Tabanına işlenerek usulüne uygun onaylanmasını mütakiben onay numarası alınır.

İl, ilçe ve belde kurulması hakkında çıkan kanunun Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce uygulama sürecinin başlatılması ile birlikte yeni il, ilçe ve belde oluşumu Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce Ulusal Adres Veri Tabanında gerçekleştirilir. Ulusal Adres Veri Tabanında var olan ve Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü veya İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından il, ilçe, belde güncellemesi, silme ve bileşenlerinin bağlılığının değiştirilmesine ilişkin onayın Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi sonrasında Ulusal Adres Veri Tabanında gerekli işlemler yapılır.

5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu maddesi gereğince Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüsü üzerine valinin onayıyla olur. Belirtilen bu evrakların Adres Kayıt Sistemi Uygulama Yönergesinin 32 nci maddesi gereğince Mahalli idareler Genel Müdürlüğüne gönderilerek yapılan inceleme sonucunda uygun görüldüğünü belirten yazının Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi ile Ulusal Adres Veri Tabanında işlemleri yapılır.

Adres Kayıt Sistemi Uygulama Yönergesinin 32 nci maddesinde de belirtildiği üzere ; Köyün oluşturulma, güncelleme, bağlılığının değiştirilmesi ve silme kararının kesinleşmesi durumunda, belgeler İller İdaresi Genel Müdürlüğüne gönderilerek yapılan inceleme sonucunda uygun görüldüğünü belirten yazının Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi ile Ulusal Adres Veri Tabanında işlemleri yapılır.

Ulusal Adres Veri Tabanında mücavir alanlarla ilgili yetki tanımlaması yapılabilmesi için Büyükşehir Belediyelerince; 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanuna göre; Mücavir alanların açıkça belirtildiği Belediye Meclis Kararının, belediye meclis kararında ismi geçen yerlerin belirtildiği Mücavir Alan Yetkilendirme Talep Formunun eksiksiz olarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne posta ile gönderilmesi halinde yetki tanımlaması yapılacak olup, belgelerin eksik olması ve imzalı ve mühürlü talep formunun gönderilmemesi halinde ilgili belediyeye yetki tanımlaması yapılmamaktadır.
Diğer Belediyelerde; Mücavir alanların açıkça belirtildiği Belediye Meclis Kararının, belediye Meclis Kararını onayan 3194 Sayılı İmar Kanunun 45. Maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onay yazısı, belediye meclis kararında ismi geçen yerlerin belirtildiği Mücavir Alan Yetkilendirme Talep Formunun eksiksiz olarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne posta ile gönderilmesi halinde yetki tanımlaması yapılacak olup, belgelerin eksik olması veya imzalı ve mühürlü talep formunun gönderilmemesi halinde ilgili belediyeye yetki tanımlaması yapılmamaktadır.

Özel idareler ve belediyeler Ulusal Adres Veri Tabanına, kendi sorumluluk alanlarındaki adres bileşenlerini (cadde, sokak, bulvar, meydan, küme evler, sabit tanıtım numarası ve bina numarası) oluşturma, güncelleme ve silme işlemlerini yapar.

7-ADRES BEYANI NASIL YAPILIR?

Kişilerin yerleşim yeri (ikamet) ve diğer adreslerini yazılı olarak bildirmeleri esastır. Bu bildirimler şahsen,

• İlçe nüfus müdürlüklerine
• Dış temsilciliklere
• Adrese dayalı hizmet alınacak kuruma

20 iş günü içinde yapılır. Bildirme işlemi posta (kargo ve iadeli taahhütlü mektup) veya elektronik ortamla yapılabilir.

(Adrese dayalı hizmet veren kurumlar kendilerine yapılan bildirimleri 10 iş günü içerisinde bulundukları yerin İlçe Nüfus Müdürlüğüne gönderirler.)

DİĞER ADRESLERİN SİSTEME GİRİLMESİ

Diğer adreslerin bildirilmesi, adres beyan formu doldurularak ilgili yerlere verilerek gerçekleştirilir.

Yerleşim yeri dışında kalan ve geçici süre ile oturulan yazlık, kışlık, ikinci veya üçüncü konutlar diğer adres kapsamında olup bunların bildirilmesi kişilerin talebi üzerine yapılır.

Ayrıca kişinin kimlik paylaşım sisteminde diğer adreslerinin bulunmaması kurumlarca verilecek hizmetlerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez.

8-SORUMLU KURUMLAR

• NÜFUS ve VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
• MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• BELEDİYELER – İL ÖZEL İDARELERİ
• ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ
• MUHTARLIKLAR
• HİZMET ALMAK ÜZERE MÜRACAT EDİLEN KURUM (belediye, elektrik ve su idareleri…)
• DIŞ TEMSİLCİLİKLER
• YÖNETİCİLER (APARTMAN, SİTE VE LOJMAN )

NÜFUS VE VATANDAŞLIK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN SORUMLULUKLARI

• TÜİK tarafından oluşturulan UAVT’nin teslim alınarak güncel tutulması,
• Güncel tutulan Adres Kayıt Sisteminin diğer kurumlarla paylaşımının sağlanması,
• Adres bilgilerinin tutulmasında kullanılacak her türlü basılı kağıt ve formların hazırlanması, uygulamaya konulması veya kaldırılması, bunlar üzerinde gerekli değişikliklerin yapılması
• Adres Kayıt Sistemi ile ilgili mevzuat, eğitim ve tanıtım çalışmalarının yapılması

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU'NUN SORUMLULUKLARI

• İl ve İlçelerde Vali ve Kaymakamların başkanı olduğu yürütme kurulları marifetiyle tespit edilen tüm adres bileşenlerinin yer aldığı Ulusal Adres Veri Tabanı’ nı oluşturup, kişilerin yerleşim yeri adreslerini T.C Kimlik Numaraları ile eşleştirerek Genel Müdürlüğümüze devretmek.

MAHALLİ İDARELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN SORUMLULUKLARI

• TSE tarafından temmuz 2006 tarihinde 14142 sayılı doküman ile yayımlanan adres standardının, İl özel idareleri ve belediyelere bildirilmesi,
• Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmeliğe uygun olarak, özel idarelerin ve belediyelerin numaralama ile levhalama çalışmalarının takibi ve alanda kontrolü,
• İl Özel İdare ve Belediyelerde Numaralama ve adres bileşenlerinin güncellenmesinden sorumlu personel istihdam ettirilmesi ve kontrollerinin sağlanması.

BELEDİYELER VE İL ÖZEL İDARELERİN SORUMLULUKLARI

• Adres ve Numaralama Yönetmeliğine uygun olarak numaralama çalışmasının zamanında tamamlanması,
• UAVT’ na, tespit edilen adreslerin işlenmesi ve güncellenmesi,
• Yapı belgelerinin, ulusal adres veri tabanı kullanılarak verilmesi,
• Adres Kayıt Sisteminin vatandaşlara tanıtılması

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN SORUMLULUKLARI

• OSB’nin bağlı bulunduğu belediye Büyükşehir Belediyesi olup, Büyükşehir Belediyesi Numarataj yetkisini OSB’ye devretmesi durumunda,
  a - Adres ve Numaralama Yönetmeliğine uygun olarak numaralama çalışmasının zamanında tamamlanması,
  b - UAVT’ na, tespit edilen adreslerin işlenmesi ve güncellenmesi,
  c - Yapı belgelerinin, ulusal adres veri tabanı kullanılarak verilmesi,
• OSB’nin bağlı bulunduğu belediye Büyükşehir Belediyesi olup, Büyükşehir Belediyesi Numarataj yetkisini OSB’ye devretmez ise,
  a - Yapı belgelerinin, ulusal adres veri tabanı kullanılarak verilmesi,
  b - Yapı belgelerinin verilebilmesi için gerekli numaratajın UAVT’ye işlenebilmesi için Büyükşehir Belediyesine başvurması.
• Belediye ve Özel İdare sınırları içindeki OSB’lerin sorumlulukları,
  a - Adres ve Numaralama Yönetmeliğine uygun olarak numaralama çalışmasının zamanında tamamlanması,
  b - UAVT’ na, tespit edilen adreslerin işlenmesi ve güncellenmesi,
  c - Yapı belgelerinin, ulusal adres veri tabanı kullanılarak verilmesi,

MUHTARLARIN SORUMLULUKLARI

• Muhtarlar, nüfus müdürlüğünce gönderilen yerleşim yeri adresi bildirim listelerini (Form-D), müstakil konut sahipleri, apartman ve site yöneticileri, lojman idareleri sorumlularınca kendilerine bildirilen değişiklikleri (Form-C) inceleyerek varsa değişiklikleri bildirmekle yükümlüdürler.
• Bildirim yapamayacak durumda olan kimsesizlerin bildirimleri muhtarlar tarafından yapılacaktır.
• Alt yapısını tamamlamış olan muhtarların, Kimlik Paylaşımı Sistemi bütünlüğü içerisinde adres bilgilerine erişebilme, yerleşim yeri ve diğer adres belgesi verebilme imkânı sağlanmıştır.

HİZMET ALMAK ÜZERE MÜRACAAT EDİLEN KURUMLARIN SORUMLULUKLARI

• Kurumlar kendilerine yapılan adres değişikliği bildirimlerini 10 iş günü içerisinde nüfus müdürlüğüne veya Genel Müdürlüğe bildirmekle sorumludur.
• Kimlik Paylaşımı Sistemine erişebilen kurumlar adres beyan formunu elektronik ortamda doldurur.
• Bakanlık adrese ilişkin her türlü bilgiyi kurumlardan istemeye yetkili olup kurumlar söz konusu isteğe 20 gün içerisinde cevap vermek zorundadır.
• Diğer adreslerin kayıtlarda bulunmaması kurumlarca bu adreslere hizmet verilmemesi sonucunu doğurmaz.
• Kurumlar adresle ilgili ellerindeki bilgileri kanunda belirlenen hizmetler dışında başka bir amaçla kullanamazlar.

DIŞ TEMSİLCİLİKLERİMİZİN SORUMLULUKLARI

• Yerleşim yeri ve diğer adres belgesinin düzenlenmesi,
• Yerleşim yeri adresi yurt dışında olan Türk vatandaşlarının adres beyan formu (B) ile yapacakları bildirimleri 20 iş günü içinde Genel Müdürlüğe elektronik ortamda veya herhangi bir nüfus müdürlüğüne kâğıt ortamında gönderilmesi
• Adres beyan formlarının temini

YÖNETİCİLERİN (APARTMAN, SİTE VE LOJMAN ) SORUMLULUKLARI

• Sorumluluk alanlarında bulunan yerleşim yeri adresine ilişkin değişiklikleri(konuttan ayrılanlar ve yeni taşınanlar) takip ederek, ortaya çıkan farklılıkların tespiti amacıyla iki örnek Form C düzenleyerek yirmi iş günü içinde muhtarlara bildirmekten sorumludur.

9-ADRES KAYIT SİSTEMİNİN FAYDALARI

1. Kaynaklar etkin kullanılmaktadır.
2. Yerleşim yeri bazında güncel nüfusun nitelik ve niceliklerine ilişkin güvenilir istatistik üretilmektedir.
3. Adres ve nüfus tek merkezden takip edilmektedir.
4. Sayımlarda eve kapanma zorunluluğu ortadan kalkmıştır.
5. Adres kayıtlarının doğru tutulmamasından, yanlış adres beyan edilmesinden, bilgi kirliliğinden ya da adres bileşenlerinin çok sık değişmesi sonucu ortaya çıkan adres karmaşası yüzünden oluşan ekonomik kayıp önlenmiştir.
6. Nüfus sayımı ve tespitlerinde seçmen kütüklerinin oluşturulması ve güncelleştirilmesinde ki ek maliyet yükü ortadan kalkmıştır.
7. Tahsilatlar için gönderilen tebligatların ilgilisine adres eksikliği nedeniyle geç ulaşması ya da hiç ulaşmamasından kaynaklanan gelir kaybı ve kaçakları önlenerek vergi gelirlerinin artırılması sağlanacaktır.
8. Elektronik ortamda güncel olarak tutulan UAVT kent bilgi sistemlerinin alt yapısını oluşturacaktır.
9. Kamu yatırımlarının planlanması ve uygulanması gerçek veriler ışığında olacağından kayıp ve kaçaklar önlenecektir.
10. Kamu hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülmesi sağlanacaktır.
11. Kamu kurum ve kuruluşlarının entegre bir e-devlet yapısına ulaşması sağlanacaktır.
12. Kamusal denetim mekanizmaları daha etkin çalışacaktır.

10-CEZAİ HÜKÜMLER

Kanunda; gerçeğe aykırı yerleşim yeri ve diğer adres belgesi veren köy veya mahalle muhtarları ile herhangi bir işlem sebebiyle nüfus müdürlüğüne gerçek dışı beyanda bulunanlar ve bunlara tanıklık edenlerin 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaları öngörülmüştür.

Adres beyan yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişilere 250 YTL, gerçeğe aykırı beyanda bulunanların ise 500 YTL para cezası ile cezalandırılmaları da öngörülmüştür.

12-ADRES KAYIT SİSTEMİYLE BAŞBAKANLIK GENELGESİ YAYIMLANDI

21 Mayıs 2008 ÇARŞAMBAResmî Gazete Sayı : 26882

Başbakanlıktan:
Konu: Adres Kayıt Sisteminin Uygulanması.

GENELGE
2008/8

Kişilerin yerleşim yeri (ikamet) ve diğer adres bilgilerinin, standartlara uygun şekilde tek merkezde tutulması ve bu bilgilerin belli ilkeler çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarıyla paylaşılmasını sağlamak amacıyla uygulamaya konulan Adres Kayıt Sisteminin sağlıklı bir şekilde yürütülmesine yönelik olarak aşağıdaki tedbirlerin alınması uygun görülmüştür.
1. Kamu kurum ve kuruluşları yaptıkları işlemlerde MERNİS veri tabanında yer alan ve T.C. kimlik numarası ile ilişkilendirilmiş bulunan "Kimlik Paylaşımı Sistemi"nden (KPS) temin edecekleri yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerini esas alacaklardır. Henüz KPS’ye bağlanmayan kamu kurum ve kuruluşları ise hazırlıklarını en kısa sürede tamamlayarak KPS'ye bağlanacaklardır.
2. Kırtasiyeciliğin ortadan kaldırılması Hükümetimizin öncelikli hedeflerindendir. Bu bağlamda, kamu kurum ve kuruluşlarınca yürütülen iş ve işlemlerde, nüfus müdürlüklerinden veya vatandaşlarımızdan yerleşim yeri ve diğer adres belgesi (ikametgâh ilmühaberi) ile nüfus kayıt örneği istenmeyecek, bu belgeler, ilgili kuruluş tarafından doğrudan KPS'den elde edilecektir.
3. Adres Kayıt Sistemi çerçevesinde oluşturulan Ulusal Adres Veri Tabanının sürekliliğinin sağlanması, mahalle, cadde, sokak adı gibi adres bileşenlerinin güncellenmesi, numaralama ve levhalama çalışmalarının mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi ile mümkündür. Ulusal Adres Veri Tabanının güncel tutulması amacıyla İl özel idareleri ve belediyelerce "Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik" hükümleri titizlikle uygulanacak, mahalle, cadde, sokak adı gibi adres bileşenlerinde meydana gelen değişiklikler en kısa sürede kamuoyuna duyurulacaktır.
4. Kurumlar, her türlü iş ve işleminde, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından belirlenen (TS EN 14142-1) adres standardına uyacaklardır.
Bilgilerini, uygulamaların yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde gerçekleştirilmesini önemle rica ederim.